hv-ebook @ Bình Ngô Đại Cáo 平吳大告 @ tác giả: Nguyễn Trãi 阮廌 @ dịch giả: Bùi Kỷ @ "Hán Việt Từ Điển Trích Dẫn" online, chú giải: Đặng Thế Kiệt
Tuesday, 17 March 2015
Bình Ngô Đại Cáo (phiên âm)
bình Ngô (0) đại cáo
đại thiên hành hóa hoàng thượng nhược
viết。
cái văn﹕ nhân nghĩa chi cử
, yếu tại an dân, điếu phạt (1)
chi sư mạc tiên khử bạo。 duy
ngã Đại Việt chi quốc, thật
vi văn hiến chi bang。 san xuyên
chi phong vực kí thù, nam bắc
chi phong tục diệc dị。 tự Triệu
Đinh Lí Trần chi triệu tạo ngã quốc
, dữ Hán Đường Tống Nguyên nhi các
đế nhất phương。 tuy cường nhược thì
hữu bất đồng nhi hào kiệt thế vị
thường phạp。 cố Lưu Cung (2) tham công
dĩ thủ bại, nhi Triệu Tiết (3) hảo
đại dĩ xúc vong。 Toa Đô (4) kí
cầm ư Hàm Tử quan, Ô Mã
(5) hựu ế ư Bạch Đằng hải。 kê
chư vãng cổ, quyết hữu minh trưng
。 khoảnh nhân Hồ (6) chánh chi phiền hà
。 chí sử nhân tâm chi oán bạn
。 cuồng Minh tí khích, nhân dĩ
độc ngã dân; ác đảng hoài gian
, cánh dĩ mại ngã quốc (7) 。 hân
thương sanh ư ngược diễm, hãm xích
tử (8) ư họa khanh。 khi thiên võng
dân, quỷ kế cái thiên vạn trạng
; liên binh kết hấn nhẫm ác đãi
nhị thập niên。 bại nghĩa thương nhân
, càn khôn cơ hồ dục tức;
trọng khoa hậu liễm, san trạch mĩ
hữu kiết di。 khai kim tràng tắc
mạo lam chướng nhi phủ san đào sa
, thải minh châu tắc xúc giao long
nhi căng yêu thộn hải。 nhiễu dân
thiết huyền lộc (9) chi hãm tỉnh, điễn
vật chức thúy cầm chi võng la。
côn trùng thảo mộc giai bất đắc dĩ
toại kì sanh, quan quả điên liên
(10) câu bất hoạch dĩ an kì sở。
tuấn sanh linh chi huyết dĩ nhuận kiệt
hiệt (11) chi vẫn nha; cực thổ mộc
chi công dĩ sùng công tư chi giải
vũ (12) 。 châu lí chi chinh dao trọng
khốn, lư diêm chi trữ dữu giai
không。 quyết đông hải chi thủy bất
túc dĩ trạc kì ô, khánh nam
san chi trúc (13) bất túc dĩ thư kì
ác。 thần dân chi sở cộng phẫn
, thiên địa chi sở bất dong。
dư phấn tích (14) Lam San, tê thân
hoang dã。 niệm thế thù khởi khả
cộng đái, thệ nghịch tặc nan dữ
câu sanh。 thống tâm tật thủ giả
thùy thập dư niên, thường đảm ngọa
tân giả cái phi nhất nhật。 phát
phẫn vong thực, mỗi nghiên đàm thao
lược chi thư, tức cổ nghiệm kim
, tế thôi cứu hưng vong chi lí
。 đồ hồi chi chí ngụ mị bất
vong。 đương nghĩa kì sơ khởi chi
thì, chánh tặc thế phương trương chi
nhật。 nại dĩ﹕ nhân tài thu
diệp, tuấn kiệt thần tinh。 bôn
tẩu tiên hậu giả kí phạp kì nhân
, mưu mô duy ác giả hựu quả
kì trợ。 đặc dĩ cứu dân chi
niệm, mỗi uất uất nhi dục đông
; cố ư đãi hiền chi xa,
thường cấp cấp dĩ hư tả (15) 。 nhiên
kì đắc nhân chi hiệu mang nhược vọng
dương, do kỉ chi thành thậm ư
chửng nịch (16) 。 phẫn hung đồ chi vị
diệt, niệm quốc bộ chi tao truân
。 Linh San (17) chi thực tận kiêm tuần
, Khôi huyện chi chúng vô nhất lữ
。 cái thiên dục khốn ngã dĩ hàng
quyết nhậm, cố dữ ích lệ chí
dĩ tế vu nan。 yết can vi
kì (18) , manh lệ (19) chi đồ tứ tập;
đầu dao (20) hưởng sĩ, phụ tử chi
binh nhất tâm。 dĩ nhược chế cường
, hoặc công nhân chi bất bị;
dĩ quả địch chúng thường thiết phục dĩ
xuất kì。 tốt năng dĩ đại nghĩa
nhi thắng hung tàn, dĩ chí nhân
nhi dịch cường bạo。 Bồ Đằng (21) chi
đình khu điện xiết (22) , Trà Lân (23) chi
trúc phá hôi phi。 sĩ khí dĩ
chi ích tăng, quân thanh dĩ chi
đại chấn。 Trần Trí San Thọ (24) văn
phong nhi sỉ phách, Lí An Phương
Chánh (24) giả tức dĩ thâu sanh。 thừa
thắng trường khu, Tây Kinh (25) kí vi
ngã hữu; tuyển phong tiến thủ,
Đông Đô (25) tận phục cựu cương。 Ninh
Kiều (26) chi huyết thành xuyên, lưu tinh
vạn lí; Tốt Động (27) chi thi tích
dã, di xú thiên niên。 Trần
Hiệp (28) tặc chi phúc tâm, kí kiêu
kì thủ; Lí Lượng (28) tặc chi gian
đố, hựu bạo quyết thi。 Vương
Thông (28) lí loạn nhi phần giả ích phần
, Mã Anh (28) cứu đấu nhi nộ giả
ích nộ。 bỉ trí cùng nhi lực
tận, thúc thủ đãi vong; ngã
mưu phạt nhi tâm công (29) , bất chiến
tự khuất。 vị bỉ tất dịch tâm
nhi cải lự, khởi ý phục tác
nghiệt dĩ tốc cô (30) 。 chấp nhất kỉ
chi kiến dĩ giá họa ư tha nhân
, tham nhất thì chi công dĩ di
tiếu ư thiên hạ。 toại lệnh Tuyên
Đức (31) chi giảo đồng, độc binh vô
yếm; nhưng mệnh Thạnh Thăng (32) chi nọa
tướng, dĩ du cứu phần。 Đinh
Mùi cửu nguyệt Liễu Thăng toại dẫn binh
do Khâu Ôn (33) nhi tiến, bổn niên
thập nguyệt Mộc Thạnh hựu phân đồ tự
Vân Nam nhi lai。 dữ tiền kí
tuyển binh tắc hiểm dĩ tồi kì phong
, dữ hậu tái điều binh tiệt lộ
dĩ đoạn kì thực。 bổn nguyệt thập
bát nhật Liễu Thăng (32) vi ngã quân sở
công, kế trụy ư Chi Lăng (34) chi
dã; bổn nguyệt nhị thập nhật Liễu
Thăng hựu vi ngã quân sở bại,
thân tử ư Mã Yên (35) chi san。
nhị thập ngũ nhật Bảo Định Bá Lương
Minh trận hãm nhi táng khu, nhị
thập bát nhật thượng thư Lí Khánh (37) kế
cùng nhi vẫn thủ。 ngã toại nghênh
nhận nhi giải, bỉ tự đảo qua
tương công。 kế nhi tứ diện thiêm
binh dĩ bao vi, kì dĩ thập
nguyệt trung tuần nhi điễn diệt。 viên
tuyển tì hưu (38) chi sĩ, thân mệnh
trảo nha chi thần。 ẩm tượng nhi
hà thủy can, ma đao nhi san
thạch quyết。 nhất cổ nhi kình (39) khô
ngạc đoạn, tái cổ nhi điểu tán
quân kinh。 quyết hội nghĩ ư băng
đê, chấn cương phong ư cảo diệp
。 đô đốc Thôi Tụ (40) tất hành nhi
tống khoản, thượng thư Hoàng Phúc (41) diện
phược dĩ tựu cầm。 cương thi tắc
Lạng Giang (42) Lạng San chi đồ, chiến
huyết xích Xương Giang Bình Than (43) chi thủy
。 phong vân vi chi biến sắc,
nhật nguyệt thảm dĩ vô quang。 kì
Vân Nam binh vi ngã quân sở ách
ư Lê Hoa (44) , tự đỗng nghi hư
hát nhi tiên dĩ phá phủ; kì
Mộc Thạnh chúng văn Liễu Thăng vi ngã
quân sở bại ư cần trạm, toại
lận tạ bôn hội nhi cận đắc thoát
thân。 lãnh câu chi huyết xử phiêu
, giang thủy vi chi ô yết;
Đan Xá chi thi san tích, dã
thảo vi chi ân hồng。 lưỡng lộ
cứu binh kí bất toàn chủng nhi câu
bại, các thành cùng khấu diệc tương
giải giáp dĩ xuất hàng。 tặc thủ
thành cầm, bỉ kí điệu ngạ hổ
khất liên chi vĩ; thần vũ bất
sát (45) , dữ diệc thể thượng đế hiếu
sanh chi tâm。 tham tướng Phương Chánh
, nội quan Mã Kì, tiên cấp
hạm ngũ bách dư tao, kí độ
hải nhi do thả hồn phi phách tán
; tổng binh Vương Thông, tham chánh
Mã Anh, hựu cấp mã sổ thiên
dư thất, dĩ hoàn quốc nhi ích
tự cổ lật tâm kinh。 bỉ kí
úy tử tham sanh, nhi tu hảo
hữu thành; dữ dĩ toàn quân vi
thượng, nhi dục dân chi đắc tức
。 phi duy mưu kế chi cực kì
thâm viễn, cái diệc cổ kim chi
sở vị kiến văn。
xã tắc dĩ chi điện an,
san xuyên dĩ chi cải quan。 can
khôn kí phủ nhi phục thái, nhật
nguyệt kí hối nhi phục minh。 vu
dĩ khai vạn thế thái bình chi cơ
, vu dĩ tuyết thiên địa vô cùng
chi sỉ。 thị do thiên địa tổ
tông chi linh hữu dĩ mặc tương âm
hựu nhi trí nhiên dã!
ô hô! nhất nhung đại định,
hất thành vô cạnh chi công; tứ
hải vĩnh thanh, đản bố duy tân
chi cáo。 bá cáo hà nhĩ,
hàm sử văn tri。
Xem:
Bản dịch của BÙI KỶ (*)
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment